මේක සෙන් කතාවක්.
එක්තරා ජපන් පන්සලක හාමුදුරුවරු දෙනමක් ජීවත් වුණා. ලොකු හාමුදුරුවෝ බොහොම බුද්ධිමත්.අනෙක් හාමුදුරුවෝ තරුණ හාමුදුරුනමක් උන්වහන්සේගේ එක ඇසක් අන්ධයි.එතරම් ධර්ම ඥානයකුත් නැති ඉක්මනින් කේන්ති ගන්නා කෙනෙක්.මේ සෙන් දහමේ වාද විවාද ආදියට බොහොම ඉහල තැනක් තියෙනවනේ.
දවසක් මේ පන්සලට වැඩමකළා සංචාරයේ යෙදෙන හාමුදුරු නමක්. මේ ස්වාමීන්වහන්සේ තමන්ගේ වාද විවාදයන්හි තිබුණු දක්ෂතාවය නිසා රට පුරා ප්රසිද්ධවුණු කෙනෙක්.ඉතින් මේ ස්වාමීන්වහන්සේ අභියෝග කළා අර පන්සලේ හිටපු ස්වාමීන්වහන්සේලාටත්.මුලින්ම වාද කළ යුතු වුණේ අර පොඩි හාමුදුරුවෝ එක්කයි.
ඉතින් මේ ස්වාමීන්වහන්සේලා දෙනම, ඒ කිව්වෙ අර ආගන්තුක හාමුදුරුවොයි සාමණේරයන් වහන්සේයි විහාරයට ඇතුල්වුණා වාදය සඳහා.ටික වේලාවකින් අර ආගන්තුක හාමුදුරුවෝ එලියට වැඩියා.නායක ස්වාමීන්වහන්සේ මුණගැසිලා මේ විදියට කිව්වා.
"ස්වාමීනි මට හිතාගන්නවත් බෑ හරිම පුදුමයක්.මම මහා නායක ස්වාමීන්වහන්සේලා පවා පරදවලා තියෙනවා.නමුත් පළමු වතාවට මේ තරුණ සාමණේරයන්ට මම පැරදුණා.ගෝලයා මෙහෙම නම් ගුරුවරයා ගැන මට හිතා ගන්න පුළුවනි ස්වාමීනි.ඔබවහන්සේ ඉතාම ශ්රේෂ්ඨයි"
දැන් ලොකු හාමුදුරුවෝ කරකවලා අතඇරියා වගේ.මොකද තමන්ගේ ගෝලයගේ හැටි දන්නවනේ.ඒත් මම කිව්වනේ මේ ලොකු හාමුදුරුවෝ හරිම බුද්ධිමත් කියලා, ඒ නිසා අර විසිතුරුගේ කතාවේ දෛවඥයා වගේම වැඩි කතාවට නොයා ඉල්ලා හිටියා සිද්ධවු දේ විස්තර කරන්න කියලා.
දැන් අර ආගන්තුක ස්වාමීන්වහන්සේ බොහොම පරාජිත විදියට මෙහෙම කියනවා.
"ස්වාමීනි හස්ත මුද්රා ක්රමයට වාඩ කිරීම ඉතාම අසීරු දෙයක්. ඒ නිසා මා හිතුවා එසේ කරන්නට.මා සාමණේරයන් වහන්සේ දිහාවට එක ඇඟිල්ලක් දිගුකලා බුදුරජාණන් වහන්සේ හඟවන්න.මහා පුදුමයි හාමුදුරුවනේ අර සාමණේරයන් වහන්සේ ඇඟිලි දෙකක් මා දිහාවට දිගුකලා බුද්ධරත්නයත් ධම්මරත්නත් පෙන්නන්න,ඒ පාර මම ඇඟිලිතුනක් දිගුකරලා පෙන්නුවා බුද්ධරත්නයත්,ධම්මරත්නයත් සංඝරත්නයත් පෙන්වන්න.මෙන්න එතකොට මේ සාමණේර ශ්රේෂ්ඨයන්වහන්සේ අත මිට මොලවලා මගේ මූණ ළඟටම ගෙනත් සොලවලා ආපසු ගත්තා.මේ රත්නයන් තුනම එක්වූ කළ බුද්ධ ශාසනය ඇතිවෙනවා.එය මහාබලසම්පන්නයි කියන එකයි ඒකෙ තේරුම." මෙහෙම කියපු මේ ආගන්තුක ස්වාමීන්වහන්සේ පන්සලෙන් පිටවෙලා වැඩියා කියමුකො.
සෑහෙන වෙලාවක් ගියා අර සාමණේර හාමුදුරුවො තාම විහාරගේ ඇතුලෙ.ලොකු හාමුදුරුවො ඉක්මනට සාමනේර හාමුදුරුවො හොයාගෙන විහාරගෙට වැඩියා.බැලින්නම් මෙන්න අපේ සාමනේර හාමුදුරුවො ඉන්නවා විහාරගේ ඇතුලෙ දත්මිටි කකා.ලොකු හාමුදුරුවො දැක්කා විතරයි සාමණේරයන් වහන්සෙ කේන්තියෙන් පුපුරමින් මෙහෙම අහනවා.
"කෝ අර උන්නාන්සේ? ආපහු වැඩියද? තාම ඉන්නවනම් කියන්න ගුටිනොකා බේරුණේ ඔබවහන්සේ හින්දය කියලා. "
දැන් ලොකු හාමුදුරුවො තවපාරක් කරකවලා අතෑරිය වගේ වුණා.ඇයි මෙක මහ හතර බීරි කතාවක් නොවැ.
"හරි හරි පොඩි නම, කේන්තිගන්න කාරියක් නෑ.වුණේ මොකද කිව්වනම්."
"වුණේ කියන්නෙ ලොකුහාමුදුරුවනේ,වාදයට කියලා ඇවිත් අසුන්ගත්තා විතරයි,මගේ මේ කණ ඇහ පෙන්නල ඇඟිල්ල දික්කරේ නැතැයි අර උන්නාන්සේ.ආගන්තුක හාමුදුරුවෝ වෙච්චි,ඇරත් ඉතින් ඔබවන්සේ මට නිතරම කියනවනේ කේන්තිය පාලනය කරගන්න කියලා.ඒ හින්දා මම බොහොම සුහද විදිහට ඇඟිලි දෙක දික්කරල පෙන්නුවා ඔබවහන්සේ වාසනාවන්තයි ඇස් දෙකම තියෙන නිසා කියල.ඒ ගමන ඒ උන්නාන්සෙ මා දිහාට ඇඟිලි තුනක් දික්කළා නොවැ ඔහේගෙ තනි ඇහැයි, මගේ ඇස් දෙකයි ඇස් තුනයි කියලා.අනේ අම්මපා මට ආපු කේන්තියට මම උන්නාන්සෙගෙ මූණටම දෙකක් දමලා අනින්න කියලා ගියා,ඒත් මිට මොලෝපු අත උන්නන්සෙගෙ මූණ ළඟටම ආවම ආයිත් ඒකෙන් ඔබවහන්සෙට වෙන අපහාසෙ තෙරුම් ගිය නිසා යන්තම් ආයි අත ගත්තා"
කියල සාමණේර හාමුදුරුවෝ එක හුස්මට කියාගෙන ගියා.